فیثاغورث

پیتاگوراس، فیثاغورس یا فیثاغورث(به یونانی: Πυθαγόρας)‏؛ فیلسوف و ریاضیدان یونان باستان بود.۵۶۹-۵۰۰ پیش از میلاد. او نخستین کسی بود که توانست اصول پراکنده‌ای را که ریاضیدانان نخستین عمدتا با استقرا و آزمون و خطا کشف کرده بودند، بر پایهٔ اصول و براهین قیاسی بنا کند.

زندگی

فیثاغورس در جزیرهٔ ساموس، نزدیک کرانه‌های ایونی، زاده شد. او در عهد قبل از ارشمیدس، زنون و اودوکس (۵۶۹ تا ۵۰۰) پیش از میلادمی‌زیست.

او در جوانی به سفرهای زیادی رفت و این امکان را پیدا کرد تا با افکار مصریان باستان، بابلیان و مغان ایرانی آشنا شود. او روی هم رفته، ۲۲ سال در سرزمین‌های خارج از یونان بود و چون از سوی پولوکراتوس، شاه یونان، به آمازیس، فرعون مصر سفارش شده بود، توانست به سادگی به رازهای کاهنان مصری دست یابد. او مدتها در این کشور به سر برد و در خدمت کاهنان و روحانیان مصری به شاگردی پرداخت و آگاهی‌های بسیار کسب کرد. سپس از آنجا روانه بابل شد و شاگردی را از نو آغاز کرد. او در بابل به حالت اسارت زندگی می‌کرد تا اینکه به همراه داریوش دوم به فارس آمد و از تخت جمشید که در حال ساخت بود دیدن کرد.

وقتی او در حدود سال ۵۳۰، از مصر بازگشت، در زادگاه خود مکتب اخوتی (که امروزه برچسب مکتب فیثاغورس بر آن خورده‌است) را بنیان گذاشت که طرز فکر اشراقی داشت. هدف او از بنیان نهادن این مکتب این بود که بتواند مطالب عالی ریاضیات و مطالبی را تحت عنوان نظریه‌های فیزیکی و اخلاقی تدریس کند و پیشرفت دهد.

شیوهٔ تفکر این مکتب با سنت قدیمی دموکراسی، که در آن زمان بر ساموس حاکم بود، متضاد بود. و چون این مشرب فلسفی با مذاق مردم ساموس خوش نیامد، فیثاغورس به ناچار، زادگاهش را ترک گفت و به سمت شبه جزیره آپتین (از سرزمینهای وابسته به یونان) رفت و در کراتون مقیم شد.

در افسانه‌ها چنین آمده‌است که متعصبان مذهبی و سیاسی، توده‌های مردم را علیه او شوراندند و مکتب و معبد او را آتش زدند و وی در میان شعله‌های آتش جان سپرد.

درباره فیثاغورس

این جمله معروف را دوستدارانش در رثای او گفته‌اند: «Sic transit gloria mundi» یعنی

افتخارات جهان چنین می‌گذرند

. پروکلوس درباره فیثاغورث می‌گوید:

فیثاغورس این علم (علم ریاضیات) را به شکل آزاد آموزشی، امتحان کردن قواعد آن از آغاز و جستجوی قضایا به روشی غیر مادی و ذهنی تغییر داد. او نظریه متناسب‌ها و ساخت اشکال کیهانی را کشف کرد.

همچنین برتراند راسل دربارهٔ فیثاغورس می‌نویسد:

هیچ کس را نمی‌شناسم که در عالم اندیشه به اندازهٔ فیثاغورس تاثیرگذار بوده باشد

گردآورنده:پیمان ذال

ابو علی سینا

فیلسوف،طبیب،ریاضی دان،ستاره شناس وازجمله معروف ترین دانشمندان مسلمان ایرانی است که آثارش درپزشکی حدود پنج قرن در دانشگاه های اروپا تدریس میشده وبرخی دیگرازکتاب هایش درفلسفه ومنطق هنوزهم درمراکزعلمی مورد مطالعه وبحث دانشمندان است.

ابن سینا همچنین در ریاضیات وستاره شناسی نیزصاحب نظربوده ودرساختن ابزارآلات رصد ستارگان تبحربسیارداشته است. وی درکتاب «شفا»که یکی ازآثارمهم او است بخش بزرگی رابه مباحث هندسه،حساب وستاره شناسی اختصاص داده است.   

ازدیگرآثارابوعلی سینا در ریاضیات:

1ـ تلخیص هندسه اقلیدسی در کتاب «شفا».

2ـ تعیین طول و عرض دایرة البروجی [جابه جایی ظا هری مکان خورشید درآسمان] ازروی ارتفاع و سمت یک ستاره با استفاده از مثلثات کروی. 

گردآورنده:علیرضا مرادپور

ابوریحان بیرونی

ابوریحان محمدبن احمدبیرونی،دانشمندبرجسته ایرانی،دررشته های گوناگون دانش،ریاضی،جغرافیا،زمین شناسی،مردم شناسی،فیزیک واختر شناسی،

سرآمد روزگارخودبود او ازنخستین دانشمندانی است که در نوشته های خودبه پیشینه تاریخی یک موضوع علمی پرداخته است. اندازه چگالی 18فلزوسنگ گران بها،اندازه گیری قطرومحیط زمین،شیوه ای نوبرای طراحی نقشه های جغرافیایی،اندازه گیری فاصله بین شهرها،پژوهش درباورهاوتاریخ مردم هندوستان وتهیه فهرست کتاب های زکریای رازی ازکارهای مهم اوست.

زندگی نامه  

ابوریحان بیرونی ،درسوم ذیحجه 362هجری قمری درشهر کاث به دنیا آمد.  

پدرش،ابوجعفرابن علی اندیجانی،اخترشناس دربارخوارزمشاه  بودومادرش، مهرانه، پیشینه مامایی داشت.

ابوریحان خردسال بود که فراگیری دانش را آغازکرد. آشنایی ابوریحان با امیرنصرمنصوربن علی بن عراق،باعث راهیابی او به دربارشد.

بیرونی درسال های پایانی درسال های پایانی سده ی چهارم هجری به گرگان رفت وبه سال391قمری کتاب «آثارالباقیه»رابه نام شمس المعالی نوشت.

این درحالی بود که پیش از آن7کتاب دیگرنوشته وبا ابن سینا نیز نامه نگاری خودرا آغازکرده بود.

بیرونی درسال 400قمری باردیگربه خوارزم برگشت ومدتی دردربار ابوالعباس مأمون زندگی کرد.

بیرونی درلشکرکشی های محمودبه هندوستان همراه او بود ودراین سفرها این سفرها با دانشمندان هندی آشناشدوبا آنان به گفت وگو نشست اوهمچنین زبان سانسکریت را ازانها آموخت.

بیرونی درزمان محمودغزنوی علاوه برچندرصدمهم رساله استخراج- الاوتار رادرسال418وکتاب التفهیم الاوایل صناعه التنجیم رادرسال 420قمری به پایان رساند.

بیرونی در زمان مودود بن نیز ازپشتیبانی پادشاه غزنوی برخورداربودو کتاب الجماهرخودرا به نام او نوشته است.

سرانجام بیرونی درسال های آغازین فرمان روایی جانشین مودود، در رجب440هجری قمری در 77 سالگی در غزنه درگذشت.

گردآورنده:علیرضا مرادپور